Hoe bescherm je je huid tegen luchtvervuiling
Luchtvervuiling laat ook zijn sporen na op de huid. De stadse huid wordt snel oud. Anti-pollution producten zijn dan ook behoorlijk in opmars in de cosmetiawereld. Na Azië nu ook in Europa.
Ik ben verliefd op Azië; ook afgelopen zomer zijn we er met de complete familie geweest. Ik weet niet wat dat is met mij en dit werelddeel, maar als ik uit het vliegtuig stap en de tropische bloemengeur ruik, ben ik helemaal happy. Overigens ruikt het niet overal naar jasmijn en ylang ylang; in de steden moet je je soms echt door de uitlaatgassen heen worstelen. Dat de bewoners daarmee zitten, blijkt wel uit alle mondkapjes die er gedragen worden. En vorig jaar al zag ik dat de schappen van cosmeticawinkels (je begrijpt dat ik die ook tijdens mijn vakantie niet links kan laten liggen) vol staan met anti-pollution crèmes. Die trend is sinds kort overgewaaid naar Europa. Vervuilde lucht heeft namelijk ook invloed op de huidgezondheid.
Vervuiling en smog
Lucht kan verontreinigd zijn met onder meer cfk’s (chloorfluorkoolstofverbindingen), roet en fijnstof, stikstofoxiden en koolmonoxiden afkomstig uit de industrie en het verkeer. Daarnaast ontstaat (secundaire) vervuiling in de lucht door de reactie van deze stoffen met zonlicht. Zo worden ozon en nieuwe fijnstofdeeltjes (smog) gevormd. Hoewel luchtverontreiniging een wereldwijd probleem is, ziet deze vervuiling er overal weer een beetje anders uit. Het maakt natuurlijk verschil of je in een drukke, grote stad woont, of op het platteland. Geografische ligging, klimaat en seizoen spelen ook een rol. Luchtvervuiling kan daardoor per dag en zelfs per moment van de dag verschillen. Over het algemeen geldt dat de lucht ‘viezer’ is in warme gebieden of in warme periodes.
Fijnstof en de huid
Als we denken aan luchtvervuiling, dan denken we vaak automatisch aan de gezondheidsgevolgen van de ingeademde lucht. Vooral de blootstelling aan fijnstof is daarbij een bekende bron van schade. Maar de laatste jaren wordt steeds meer duidelijk dat ook de huid haar deel krijgt.
Versnelde huidveroudering door vervuiling
Heel vreemd is dat natuurlijk niet. De huid staat uiteindelijk overal en altijd in direct contact met de lucht waarin we leven en bewegen. Hoewel de huid een stevige barrière vormt voor invloeden van buiten, blijken de minuscule vloeibare en vaste deeltjes waaruit fijnstof bestaat toch schade te kunnen veroorzaken. Schade die uiteindelijk zorgt voor een versnelde huidveroudering.
Vorming vrije radicalen door deeltjes in de lucht
Uit onderzoek blijkt dat fijnstofdeeltjes en -druppels, die onder meer bestaan uit zuren, metalen, stof en chemicaliën, veranderingen in de huid kunnen teweegbrengen. Zo zorgt vervuilde lucht om te beginnen voor zogenaamde oxidatieprocessen in de huid met als gevolg de vorming van vrije radicalen en ontstekingsfactoren. Ook wordt vervuiling in verband gebracht met collageenafbraak, een veranderde talgproductie en pigmentvorming. En bij mensen met huidaandoeningen zorgt vervuiling voor een toegenomen gevoeligheid.
Opmars speciale ‘city skin’ producten
Zoals ik al schreef staat in Azië vervuiling al langer op de kaart van de cosmetica-industrie. En inmiddels komen ook in Europa steeds meer merken met speciale anti-pollution producten op de markt. Deze artikelen zetten flink in op de effecten van onze moderne, stadse levensstijl. Zo zijn er inmiddels al heel wat crèmes die claimen de huid te bedekken met een beschermend laagje tegen toxische stoffen. Er zijn allerhande anti-vervuilingsmaskers en speciaal ontwikkelde multi-protection producten die de huid niet alleen beloven te beschermen, maar ook nog eens de aanmaak van collageen zouden stimuleren en de huid lichter maken.
Voldoende antioxidanten om huid een handje te helpen
Het is goed dat het besef steeds dieper doordringt dat factoren als zon, roken en dus ook milieuvervuiling de huid geen goed doen. Het is de vraag of je hiervoor aparte anti-pollution producten nodig hebt om je huid te beschermen. De belangrijkste remedie tegen schade van buitenaf is uiteindelijk de huid zo goed mogelijk in conditie houden. Dit doe je door je huid dagelijks op de juiste manier te verzorgen met goede, milde ingrediënten die de huidbarrière intact laten én versterken. Reinigen is daarin heel belangrijk. Gebruik een milde, afspoelbare cleanser om de huid van al dat vuil en stofdeeltjes te ontdoen. Vermijd daarbij irriterende ingrediënten of krachtige wasstoffen; ze beschadigen de huidbarrière waardoor schade alleen maar gemakkelijker binnenkomt. Regelmatig exfoliëren helpt ook om de huid sterk en in vorm te houden.
Gebruik ook dagelijks een SPF
crèmes met voldoende hoge concentraties antioxidanten zijn zeer zeker geen overbodige luxe. Niet alleen luchtverontreiniging, maar ook de straling van de zon pleegt een flinke aanslag op de voorraad antioxidanten in de huid. En die voorraad slinkt ook nog eens als je ouder wordt. Vergeet daarom ook vooral niet om je huid echt iedere dag opnieuw te beschermen met een goede SPF. En dan het liefst een product met voldoende antioxidanten om de huid nóg maar eens een handje te helpen bij het neutraliseren van alle die vrije radicalen.
Groetjes, Jetske
Onderzoeksarts cosmetische dermatologie
Lees ook:
30 Reacties
↓Klik om reacties te tonen-
Lydia oktober 8, 2016 (09:49)
Het wordt alleen maar ingewikkelder hoe meer ik hier leer. Ik zou bijna een overzicht maken met alle filters en daarbij info over waar je rekening mee moet houden, wat de risicos zijn. Daarnaast dan weer alles wat je moet weten over hun onderlinge verhoudingen. Ik word er gek van 😉 maar ik puzzel verder (zonder schema; dat gaat met te ver ;-). Je hebt het hierboven over instabiele filters zoals avobenzone. Welke nog meer? Ik gebruik namelijk ook poeders om bij te werken en te matteren. Voornamelijk op de zijkanten van mijn gezicht waar ik gevoeliger ben voor pigmentatie. Die dep ik er dan op als ik mijn make up even niet wil verpesten (sporadisch gebruik dus). Bijvoorbeeld Shiseide Pureness met spf. Die bevat zincoxide en titaniumdioxide. Geen hoge factor maar wel uvb en uva bescherming redeneer ik dan. Maar dan zou ik die poeder dus niet over een, eerder aangebrachte, zonnebrandcreme met een instabiele filter moeten smeren. Dus ook voor mij de vraag: welke instabiele filters zijn dat? Bovenal: fijn die informatie!
-
Peter oktober 8, 2016 (12:55)
Een producent moet op zich een fotostabiel product maken. Avobenzone, Isoamyl-p-Methoxycinnamate en in mindere mate Ehylhexyl Salicylate zijn bv instabiel, maar in combinatie met octocrylene is er bij de meest zonnebrandcremes na omgerekend 2 uur zonstraling nog 97% van de Avobenzone over. Tot nu toe heb ik nog geen studies gevonden die onderzoeken wat het effect is van poeders op de stabiliteit van een fotostabiele zonnebrandcreme met avobenzone over langere periodes, echter is wel aangetoond dat niet gecoate titanium dioxide ongestabileseerde avobenzone sterk degradeert. Ik zou zeggen vermijd uv-filters zoals Benzyl Salicylate, Enzacamene, 3-Benzylidene Camphor, Ethylhexyl Methoxycinnamate, Padimate O, Oxybenzone en Homosalate Goede stabiele filters zijn Tinosorb, Uvinal A Plus, Mexoryl, Uvasorb HEB, Neo Heliopan AP, Uvinul T150, Zinc Oxide en Titanium Dioxide.
-
-
Nina oktober 6, 2016 (18:13)
Ik smeer nu meestal de derma zonnebrandcreme (ook ondat de uncover te wit is voor mijn smaak) en ik gebruik kleurloos poeder om het te matteren. Ik las ergens in de bovenstaande conversatie dat er poeders zijn die zonnefilters kunnen destabiliseren, welke poeders en filters zijn dat? Groetjes, Nina
-
Lydia september 30, 2016 (21:34)
Dank voor de lijst. Een aantal producten heb ik al uitgeprobeerd. Die van Coola bv is echt mooi mat. Ik wil echter liever geen getinte. Kruidvat sensitive is inderdaad niet wit, maar plakt wel behoorlijk. Ik heb de Derma spf15 gehad: wit en plakkerig vind ik toch. Van Avene ook al diverse zonneproducten geprobeerd maar helaas ik vind ze te wit. Ik gebruik nu de dagcrème met spf20 van Avene. Tot nu toe beste alternatief: niet wit en trekt mat in. Daarnaast gebruik ik de spf30 van Louis Widmer. Mooi mat effect maar geen geweldige filters. Dus ik ga je lijst toch nog eens even goed bekijken. Vooralsnog ga ik, als de rest op is, de Suncover uitproberen.
-
Daphne september 30, 2016 (20:40)
@ Lydia
Misschien kun je het wat mengen met foundation? Dan ziet het niet zo wit.
-
Lydia september 30, 2016 (21:46)
Daar heb ik niet zon zin in Daphne; geknoei met foundation. Het moet gewoon snel gaan op een doordeweekse dag 😉
-
Peter oktober 1, 2016 (12:32)
Persoonlijk vind ik getint ook onhandig. Ik doe er ook wel eens een heel dun laagje foundation over, dat werkt heel goed tegen de witte waas. Het is wel een gedoe, en het feit dat je een kleurtje op je huid doet vind ik niet prettig. Als ik jou was zou ik dan de parfumvrije Louis Widmer doen als die bevalt, of inderdaad de Suncover, daarvan zijn de ingrediënten beter, maar hij trekt wel wat minder goed in.
-
Lydia november 30, -0001 (00:00)
Die van Louis Widmer blijf ik sowieso gebruiken. Fijn om in huis te hebben voor wanneer er een keer mooi make up overheen moet. Vanwege de filters is het dus toch niet het ideale product voor mij. Komen we weer terug bij waar het over begon, nl. dat, Octocrylene 1 van die filters is waarvan is aangetoond dat ze averechts werken als niet regelmatig gesmeerd wordt. Voor dagelijks gebruik dan inderdaad de Suncover proberen. Die kan dan altijd nog af gepoederd worden met een kleurloze poeder. Fijn om hier toch weer wat meer te weten te komen!
-
-
-
-
-
Marielle september 22, 2016 (18:55)
Een tekort aan vitamine C komt wel vaak voor in het Westen! Dan heb ik het niet over een zwaar tekort maar over een ligt tekort dit zorgt voohttp://www.wanttoknow.nl/inspiratie/meelezen/vitamine-c-alles-op-een-rijtje/r hart en vaatziekten. http://www.lichtvanzelf.nl/cellulaire-geneeskunde Heel wat mensen hebben een voedsel intolerantie en en of overgevoeligheid. Ook mensen die hooikoorts hebben en dit stijgt spectaculair! Bij hooikoorts werkt het immuunsysteem niet meer naar behoren en mensen met hooikoorts verdragen bepaalde voeding slechter dan mensen zonder hooikoorts. Van de moment dat je opgeblazen bent ongeveer een half uur na de maaltijd of last krijgt in de darmen of je moet dirkt na het eten naar de wc of je krijgt last van adult acne,… mag je er zeker van zijn dat er een probleem is met de dunne darm en hierdoor worden voedingsstoffen slecht opgenomen waardoor je dus met tekorten van voedingsstoffen zit. Nog meer signalen zijn dunner wordend haar, alopecia, broze nagels, haaruitval, weinig energie, galbulten, eczeem, cellulitis door de hoge graad aan ontstekingen in het lichaam (door het slecht verteren van bepaalde voedingsmiddelen),…
-
Peter september 19, 2016 (22:13)
Is het echt verstandig elke dag je huid te beschermen met een zonnebrandcreme? Als je veel binnen bent, zou je eigen antioxidantensysteem de eventuele schade op moeten kunnen vangen.
Als je kijkt naar zinc oxide: “Collagen content in rats skin was reduced… the decrease was significant compared to control”. “Part of the toxicity of nano ZnO is due to formation of reactive oxygen species, the impact in dermally applied cosmetic products is sofar unknown (Colipa).
Titanium dioxide: “The photocatalytic activity data… indicate that either some of the materials were not completely coated, or some of the coatings were not stable. It is less clear how stable the coatings are in final formulations. The particles were also found to induce oxidative stress in the cells indicated by a significant depletion of glutathione, induction of lipid peroxidation and reactive oxygen species generation. Consequently TiO2 is genotoxic. Trace amounts may remain in the sc, in hair follicles and sweat glands potentially over several days after application and washing off (Colipa)
Octocrylene: Not reapplying could even cause more cell damage than not using sunscreen at all, due to the release of extra free radicals from those sunscreen chemicals that were absorbed into the skin. After 60 min the filters generate ROS above control, the ROS increases above that produced naturally… (Hanson, 2006).
Coatings reduceren the photocatalytic activity wel wat, maar het is nog steeds niet 100% duidelijk in welke mate en hoever de deeltjes nou echt in de huid komen.
Welke filters laten totaal geen “absorption/genotoxicity/mutagenotoxicity/phototoxicity etc zien? De data omtrent Tinosorb en Uvinal A Plus en dergelijke is niet heel compleet, want die studies zijn vaak nog niet uitgevoerd, daarom keurt de FDA ze ook nog niet goed…
-
Peter september 24, 2016 (10:55)
Dit is nog wel een ileuk commentaar van Hanson op haar studie: http://www.nbcnews.com/id/28796417/ns/health-skin_and_beauty/t/does-sunscreen-save-skin-or-damage-it/
-
Lydia september 24, 2016 (22:51)
Daar had ik inderdaad ook al eens over gelezen. Had het artikel ergens opgeslagen met de intentie om vaker te smeren de volgende (deze dus) zomer. Ik heb er dit jaar echter niet meer aan gedacht. Vreemd want deze keer komt het best binnen ;-). Artikelen nog eens gelezen. Wat een gedoe zeg en zoals je al zegt geen enkele filter wordt uitgesloten. Elke 2 uur smeren vind ik nauwelijks te doen. Zijn er nog meer recente onderzoeken gedaan? Ik hoop dat het, getest op mensen, toch niet zon vaart loopt. Of dat er maar enkele filters zijn waarvoor het geldt. Het is anders toch niet te doen. En over antioxidanten smeren….daar komt vast ook weer een keer onderzoeksinformatie over. Bijvoorbeeld dat je daar ook een bepaald percentage van moet smeren, willen ze echt vrije radicalen bestrijden. Wie weet, werken die ook wel averechts onder invloed van uv straling 😉 . In elk geval is het voor mij ook alsof ik van mijn (jarenlange) geloof gevallen ben. Benieuwd wat Jetske hierover te zeggen heeft.
-
Lydia september 24, 2016 (22:58)
Over die antioxidanten bedoel ik dus een veel hoger percentage dan wat nu geadviseerd wordt, n.a.v. onderzoeksresultaten. Het was maar een idee trouwens; laten we hopen dat het niet nog meer verwarrend wordt. 😉
-
Lydia september 24, 2016 (23:05)
Ik kan het artikel ineens niet meer laden maar nog even: was het niet het commentaar op de studie van Hanson, geschreven door iemand anders (dermatoloog)?
-
Peter september 25, 2016 (00:55)
Klopt, er staan alleen inderdaad een paar reacties van Hanson in.
Uiteindelijk is het belangrijk dat zonfilters stabiel zijn en niet worden opgenomen door de huid. Zolang ze in de bovenste huidlaag blijven kunnen ze niet veel schade aanrichten, de 500 dalton regel is een redelijke indicator. Dit bevestigt alleen dat stofjes zoals bv benzophenone-3 en ethylhexyl methoxycinnamate beter vermijden kunnen worden. De “nieuwe” filters als Tinosorb, Uvinal A Plus, Uvasorb HEB, Uvinul T150, Mexoryl XL zijn fotostabiel en worden niet door de huid opgenomen, alhoewel huidreacties en vrije radicalen ook bij sommigen zijn gemeld. In de FDA rapporten staat dat ze nog niet worden goedgekeurd, omdat veel studies nog niet zijn uitgevoerd, of omdat de testcondities niet juist waren.
Maar toch vraag ik me wel eens af wat het effect is op de lange termijn van zonfilters, daar is weinig onderzoek naar gedaan. De meeste zonnebrandcremes bevatten ook andere filters als Avobenzone, Octisalate, Octocrylene ed. En zonfilters beschermen niet tegen zichtbaar en infrarood licht, wat de huid ook beschadigt, dus antioxidanten zijn zeker ook belangrijk. De onzekerheden die er nog steeds wel zijn omtrent absorptie, photocatalytic activity/stabiliteit van de coating bij titanium dioxide en zink oxide verbasen me wel.
-
Peter september 25, 2016 (01:09)
In de meeste studies wordt er echt vanuit gegaan dat een zonnebrandcreme wordt gesmeerd als iemand in de zon gaat zitten, dan geldt inderdaad wel dat elke zonnebrand beter is dan geen. De vorming van vrije radicalen is dan niet zon issue als de zonfilter niet verder dan de stratum corneum komt, de vorming van vrije radicalen diep in huid door UV-straling is vele malen hoger, maar wat als je je hele leven elke dag zonnebrand smeert, en je niet echt in de zon komt, en je poeders gebruikt die zonfilters destabiliseren? Er zijn denk ik best een hoop momenten en producten te bedenken waarbij bepaalde zonfilters op zn minst twijfelachtig zijn of het een voordeel oplevert, zeker als je dan ook nog nagaat dat niemand 2.5mL smeert die in de studies wordt gebruikt
-
Lydia september 26, 2016 (13:12)
Dat is ook bij mij de issue: het smeren bij lange autoritten e.d., de uva stralen dus. Octocrylene zit toch wel in heel veel producten vind ik. Juist in die matterende zonnecrèmes en dagcrèmes met spf, die ik het fijnst vind in elk geval. Heb me al voorgenomen dat ik die dan toch maar ga vermijden, evenals ethylhexyl methoxycinnamate bv. Zodra alle tubes leeg zijn, ga ik toch maar weer op de Suncover over. Ik kan me alleen niet meer herinneren of die nu toch een beetje witte waas liet zien. Die ervaring heb ik met alles waar Tinosorb in zit en ik vind dat gewoon niet mooi. Ik zie heel snel witjes bij dat soort filters. En om er nu altijd foundation of zo overheen te smeren daar heb ik geen zin in op gewone dagen.
-
Peter september 26, 2016 (20:33)
Octocrylene is op zich wel een hele stabiele filter, maar heeft ook wel nadelen. De Suncover is niet wit, de Suncare SPF15 een heel klein beetje (vrijwel niet zichtbaar), de Suncare SPF30 is wel heel wit. De Derma Sollotion SPF30 bevat ook goede filters en is niet wit. De Biodermal Hydraxol spf50 is ongeveer zo wit als de Suncare SPF15, maar bevat wel Ethylhexyl Salicylate wat iets instabiel is. Ethylhexyl Methoxycinnamate kan je beter laten staan, op zich is dat ook wel te doen.
-
Lydia september 28, 2016 (13:41)
Dank je voor de info! Vooral over de Hydraxol, want daar was ik ook over aan het denken. Die kan ik dus al wegstrepen (een klein beetje wit is voor mij al geen optie ;-)) Ik heb de Derma spf 15 vorig jaar gehad en ook daarvan zie ik wit. Kan Univul dan ook een licht witte waas geven trouwens? Bovendien vond ik de Derma erg plakkerig. Ik zie gewoon echt het verschil met de foute filters, die mij totaal geen wit gezicht geven. Van Tinosorb is bekend dat dit toch een licht witte waas kan geven. Die licht witte waas stoort mij dan blijkbaar al.
-
P september 30, 2016 (19:16)
Getinte producten (licht naar donker):
Coola Matte SPF30, Bioderma AR SPF50+, PC Resist SPF30, Neostrata Sheer Physical SPF50, Bioderma Aquafluide lichte tint, Bioderma Photoderm M SPF50.
Niet wit (echt 0,0%):
Derma Sollotion SPF30, Kruidvat Sensitive 0% SPF30, Uncover Suncover SPF30.
Niet zichtbaar wit (of je moet een sterk getinte huid hebben):
Hydraxol, Suncare SPF15
Wel wit (van minst naar meest):
Mustela Bebe SPF50,Paulas Choice Calm Oily/Dry SPF30, Uriage Depiderm SPF50, Uncover Suncare SPF30, Bioderma Sensitive SPF50+ (in principe zijn alle niet getinte photoderm producten wit), Avene Creme/Emulsie Parfumvrij SPF50, Paulas Choice Cellular SPF30, Uriage Barriesun XP SPF50
-
Peter september 30, 2016 (19:22)
Tja, dan wordt het wel moeilijk denk ik als je de Derma SPF15 al wit vindt. Ik neem aan dat je wel even wacht totdat het product iets is ingetrokken, wellicht zie je de glans van het product? Volgens mij zijn vooral Tinosorb M, Uvinal A plus, TiO2 en ZnO wit, maar ook hulpstoffen kunnen wit zijn.
-
Lydia september 30, 2016 (21:42)
Ik weet het, ik ben kritisch ;-). Ik zie het verschil bij bv. de Derma toch echt, als ik het vergelijk met de producten die ik nu gebruik. Bedankt voor de info weer: Tinosorb M en Unival A dus. De laatste zit in de Derma als ik me niet vergis.
-
Peter oktober 1, 2016 (18:02)
Van ZnO, TiO2 en Tinosorb m weet ik het wel dat ze wit zijn, andere filters weet ik niet zeker, als ze ver in het uva-spectrum beschermen vermoed ik dat ze wellicht wit zouden kunnen zijn. Dat een creme een witte waas geeft hoeft niet alleen door de zonfilters te komen, de Paulas Choice 2% BHA lotion laat ook een witte waas achter bijvoorbeeld. In die dagcrème van avene zit Ethylhexyl Methoxycinnamate en parfum.
-
Lydia oktober 1, 2016 (22:55)
Ook voor die van Avene geldt dat ik hem gebruik als ik ´goed voor de dag moet komen´. Hoe hij in de huid trekt vind ik dan even belangrijker. Nu de donkere dagen eraan komen, en als het me niet zoveel uitmaakt dat het plakt, heb ik nu even Kruidvat Sensitive spf30. Die is goedkoop en die gebruik ik dan ook voor hals, handen e.d.
-
-
-
-
-
Sanne september 13, 2016 (16:55)
Bedankt voor dit artikel!
Heeft het eten van extra antioxidanten ook effect? Ik verbouw onder andere pattison in mijn tuin. Nu las ik dat deze groente veel vitamine b3, vit c en a bevat. Alle drie zeer nuttig voor de huid toch? In de 16e eeuw raadde Rembert Dodoens, de baanbrekende kruidenwetenschapper, al aan om de huid in te smeren met het meel sap en de zaadjes, dit zou goed zijn voor de huid.
-
Marielle september 14, 2016 (00:12)
De huid van iemand die veel antioxidanten eet straalt gewoon. Alles wat je eet heeft effect op de huid. Vroeger waren groenten en fruit veel rijker aan antioxidanten dan nu en toen kwam huidkanker zelden voor. Alles wat je eet heeft invloed op zowel de binnenkant als de buitenkant zowel positief als negatief. Je bent wat je eet! En ook hoe meer ontstekingsreacties in het lichaam hoe sneller je er oud gaat uitzien. Ik spreek uit ervaring en kennis. Wanneer mijn voedingspatroon arm is aan antioxidanten heb ik veel haaruitval, vermoeide huid, wallen, bleke teint, verbrand ik super snel in de zon. En nu is het het tegenovergestelde.
-
Jetske september 19, 2016 (17:15)
Beste Sanne,
Het is zeker belangrijk niet alleen antioxidanten te smeren, maar ook te eten! Graag verwijs ik je naar Skinwiser: http://www.skinwiser.nl/zonbescherming-in-een-shake/obj10580512 Antioxidanten zoals B-carotene, te vinden in wortels, en lycopeen, te vinden in tomaat, kunnen uv-schade beperken. Uit onderzoek blijkt dat je 10 weken lang elke dag 10mg B-carotene tot je moet nemen om enige bescherming te krijgen. Dit is natuurlijk een aanvulling op het gebruik van een zonnebrandcrème. Bepaalde stoffen, zoals niacinamide, werken anders op de huid dan wanneer ze worden ingenomen. De concentratie in de huid wordt bij het aanbrengen op de huid namelijk hoger dan bij inname van de stof. Dit is bv zo bij vitamine C. Een tekort aan vitamine B3 kan o.a. ontstekingen veroorzaken. Een tekort aan vitamine B3, A of C komt in Nederland vrijwel niet voor.
Groetjes Jetske
-