Vitamine D
Mijn Smeer je in!-campagne is erop gericht ouders en kinderen bewust te maken van het belang van zonbescherming. Onbeschermde blootstelling aan ultraviolette straling (UVR) tijdens de jeugd geeft gedurende het verdere leven een verhoogd risico op het ontwikkelen van huidkanker…
Zoals ik mijn vorige blog ook al noemde is het DNA in de huid bij kinderen gevoeliger voor DNA-schade dan dat van volwassen. Huidkanker is de laatste decennia enorm in frequentie toegenomen en we zien het op steeds jongere leeftijd. Dat maakt voorlichting over hoe je je huid kunt beschermen tegen de zon ook zo enorm belangrijk.
Bij voorlichting over zonbescherming hoort ook aandacht voor de positieve kanten van zonlicht. Het is net alsof iedereen op zonnige dagen een beetje vrolijker is, bovendien zorgt zonlicht voor de aanmaak van vitamine D en dit is belangrijk voor onze gezondheid. Vitamine D is essentieel voor een gezonde groei en ontwikkeling van onze botten. Hoewel ‘autoriteiten’ als het IOM (Institute of Medicine), de AAD (American Academy of Dermatology) en de NGR (Nederlandse Gezondheidsraad) recent nog verklaard hebben dat er nog onvoldoende bewijs is, lijkt er zeker ook een relatie te bestaan tussen vitamine D en aandoeningen als hart en vaatziekten, suikerziekte, afweerstoornissen, infectieziekten, neurologische aandoeningen, spierzwakte, spierkrampen en kanker. De tijd zal het leren.
Wat is vitamine D?
Vitamine D is een vet oplosbaar vitamine. Er bestaat een plantaardige vorm (D2) en een dierlijke vorm (D3). Via onze voeding krijgen we vitamine D binnen (bijvoorbeeld door het eten van vette vis en margarine) maar de zon is een veel effectievere fabrikant van vitamine D.
Even het technische verhaal: onder invloed van zonlicht wordt het 7-dehydrocholesterol dat in de huid aanwezig is omgezet in provitamine D3, dit wordt weer omgezet in vitamine D3 (cholecalciferol). Vitamine D3 wordt vervolgens in de lever getransformeerd tot het zogeheten 25-hydroxyvitamine D-25(OH)D (calcidiol). Calcidiol fungeert als onze interne voorraad van vitamine D. Calcidiol circuleert in het lichaam en kan tijdelijk in het vet worden opgeslagen. De nieren vormen uiteindelijk het actieve 1,25-dihydroxivitamine D (calcitriol). Een heel productie proces dus.
Hoe krijgen we genoeg vitamine D binnen?
Om de huid tot de productie van vitamine D3 aan te zetten, hebben we UVB straling nodig (bij zonnebanken wordt overwegend UVA gebruikt). Op basis van onderzoeksgegevens weten we dat de meeste kinderen die in het voorjaar of zomer zo’n tien minuutjes per dag aan UVB straling worden blootgesteld voldoende vitamine D aan kunnen maken. Elke dag naar buiten dus!
In juni als de zon hoog aan de hemel staat, kan korte (twee tot vijf minuten) blootstelling van de huid al resulteren in een maximale vitamine D-productie. Let wel, lang in de zon is voor je vitamine D-aanmaak zinloos. Na korte zonblootstelling (ongeveer de helft van de tijd die nodig is je huid rood te kleuren) is de vitamine D-aanmaak maximaal, daarna wordt het aangemaakte vitamine D weer afgebroken.
In de winter is het een ander verhaal, dan is er in Nederland te weinig uv-B-licht om alleen uit zonlicht voldoende vitamine D aan te maken. We hebben wel een voorraadje vitamine D in ons lijf opgeslagen, maar in de koude maanden is voeding met vitamine D en/of het gebruik van voedingssupplementen extra belangrijk. Houd er rekening mee dat om voldoende vitamine D via de voeding binnen te krijgen we vooral heel veel vette vis moeten eten. Met alleen boter op ons brood en een eitje redden we het eigenlijk niet. Dat wisten ze vroeger al; de bekende levertraan was vies maar werkte wel!
Gelukkig beschikken we nu over prettigere alternatieven. Het is lastig om exact weer te geven hoe lang het bij jou of bij jouw kind duurt om vitamine D aan te maken. Dit is namelijk ook afhankelijk van het blootgestelde oppervlak (draag je een korte of een lange broek), huidskleur, stralingskracht (breedtegraad en seizoen), en de genen die je van je ouders hebt meegekregen. Wil je meer zekerheid dan kan je even naar de vitamine D-calculator gaan.
Goed smeren
Met oog op het risico op huidkanker wil ik nogmaals benadrukken dat er geen veilige drempel voor zonblootstelling bestaat. Uit onderzoek blijkt dat je huid zelfs in de periode voordat je verbrandt, al schade ondervindt. Goed beschermen is dus belangrijk, maar overdrijven is nou ook weer niet verstandig. Bovendien wordt het leven er niet leuker op als je het hele jaar door om de twee uur je huid met een dikke laag van een extreem hoge factor moet smeren…
Gezien het feit dat we in de mooie maanden van het jaar in korte tijd razendsnel vitamine D aan kunnen maken, is het prima om dagelijks je handen en gezicht tien minuten tot een kwartiertje bloot te stellen aan de zon. Blijf je langer in de zon dan is het essentieel dat je je huid daarbij goed beschermt. Mijn kinderen smeer ik vanaf april voor het naar school gaan in met een SPF 30 en bij mooi weer herhaal ik dit regelmatig.
Wat verder belangrijk is om te weten; meerdere onderzoeken hebben aangetoond dat normaal gebruik van een zonnebrand met factor 30 niet van invloed is op het ontstaan van een vitamine D-tekort. Veel binnen blijven doet dat wel. Lekker beschermd naar buiten dus! Het risico op zonschade is vanaf april tot oktober bijzonder groot dus beschermen is dan echt een must.
Even samenvattend!
We weten dat er in Nederland veel mensen zijn met een vitamine D-tekort, en dat is ellendig want vitamine D is belangrijk voor ons. Toch is het gezien de sterke relatie tussen huidkanker en zonblootstelling niet veilig om voor de opbouw van vitamine D de huid te lang onbeschermd aan de zon bloot te stellen. In de zomer is het in de meeste gevallen voldoende om de huid circa 10-15 minuten aan zonlicht bloot te stellen. Langdurige en intensieve zonblootstelling werkt niet omdat je huid na enige tijd zonblootstelling weer vitamine D gaat afbreken. Heb je een donkere huid, kom je weinig buiten, ben je jonger dan 4 jaar, zwanger, geef je borstvoeding, ben je een man boven de 70 of vrouw boven de 50, dan moet je eigenlijk het hele jaar vitamine D-supplementen slikken. Behoor je niet tot de risicogroepen, maar neem je liever het zekere voor het onzekere, slik dan in ieder geval gedurende de winterperiode een vitamine D-supplement. Ik doe dat in elk geval wel, better safe than sorry…
Nog wat zon-, smeer- en vitamine D-tips
- Houd kinderen tot de leeftijd van zes maanden helemaal uit de zon.
- Beperk buitenactiviteiten in de maanden april- oktober zonder zonbescherming tot de uren waarbij de uv-index onder 3 blijft.
- Is de zonkracht 3 of hoger, bescherm de huid dan tegen de zon met zonnebrand en/of kleding.
- Voor dagelijkse bescherming op dagen dat de uv-index 3 of hoger is, is het verstandig schoolkinderen ’s morgens in te smeren of de huid op een andere manier tegen de zon te beschermen. Bij zonnig weer moet je niet vergeten het smeren tussen de middag en/of na schooltijd nog een keer te herhalen. Geef je kind ook een zonnebrandproduct mee naar school. In het weekend is het prima als je kinderen in de ochtend of aan het eind van de dag 10-15 minuten onbeschermd buiten spelen, tussen de middag is een paar minuten in de regel voldoende voor een maximale vitamine D-aanmaak. Zorg er in alle gevallen voor dat de huid niet rood wordt!
- Bij flinke zonblootstelling (dagen met een hoge uv-index, of een dagje op het strand) moet er echt gesmeerd worden volgens de richtlijnen. Een dikke laag zonnebrand en om de twee uur en na het zwemmen opnieuw aanbrengen. Bescherm de huid dan ook door middel van kleding of uv-werende zwempakjes.
- De kans op een vitamine D-tekort in de winter is groot. Let dus goed op de voeding en gebruik eventueel een vitamine D3-supplement. Zeker als je kind jonger is dan 4, of een extra hoog risico loopt doordat het niet veel buiten komt, een donkere huidskleur heeft, slecht eet of overgewicht heeft, is supplementatie noodzakelijk (dus ook in de zomer).
- Gebruik voor kinderen een SPF 30, een factor onder de 15 is nooit verstandig. Het recente advies van de Nederlandse vereniging van dermatologie is dagelijks gebruik van een SPF15 of SPF30 en bij zonblootstelling in de vakantie en vrije tijd een SPF30. Hogere beschermingsfactoren dan 30 zijn in de regel niet nodig.
Groetjes en geniet vooral ook van het mooie weer!
Jetske
(Dr. Jetske Ultee – onderzoeksarts cosmetische dermatologie)
Lees ook de blogs:
‘Zelfvertrouwen door zon (en huidkanker)‘,
‘Huidveroudering door de zon‘,
‘Een goede zonnebrandcrème?’
en ‘The do’s en don’ts van veilig zonnen op een rij‘
16 Reacties
↓Klik om reacties te tonen-
Daphne juni 17, 2014 (22:49)
Beste Jetske,
Hoe doe ik het nu goed in de praktijk? Ik ben onlangs twee weken naar zomers Spanje op vakantie geweest. Wat een ramp! Blouse met lange mouwen, lange broek. Smeren, smeren, smeren. En transpireren. Werkt jouw non-profit anti-zonnebrandcreme nog wel als ik kort na het smeren ga transpireren?
En dan het zwembad. Ligt natuurlijk in de zon. Hoe doe ik dat? Insmeren een half uur voordat ik erin ga. Maar ik durf niet te lang in het water want dan staat mijn huid de hele tijd bloot aan de zonnestraling, zo maar een half uur of langer want het water is zo lekker koel. Ook maar niet meer zwemmen dan? Zucht, ik kon bepaald niet genieten van het Spaanse zonnetje, hoor! Hoe doe jij het in de praktijk als je in een zonnig land bent en het zwembad ligt in de zon? Hoe doe je dat met jouw kinderen als ze willen zwemmen en er is onvoldoende schaduw? Alvast bedankt voor je reactie!
-
Jetske juni 23, 2014 (16:24)
Beste Daphne,
Uiteraard is het belangrijk de huid te beschermen, maar het is even belangrijk om te genieten van de zon! Als ik je verhaal lees ben je er goed mee bezig en bescherm je je huid ook goed. Water (ook zweet) heeft invloed op de werkzaamheid van zonfilters. Het is niet zo dat je direct niet meer beschermd bent, maar de werkzaamheid zal wel wat sneller afnemen. Zwemmen kan dus, het is wel belangrijk na het zwemmen (en afdrogen) de huid weer opnieuw in te smeren. Voor de rest zou ik vooral lekker genieten!
Groetjes Jetske
-
-
L. augustus 20, 2013 (14:23)
Annet, ik heb de Anthelios stick niet aangeschaft omdat op de website van LRP 2 keer vermeld wordt dat er parfum in zit. Ik zie het echter nergens terug op de ingredientenlijst. Omdat ik dus twijfelde heb ik hem niet geschaft. Weet jij zeker of er nu wel of niet parfum in zit? Het lijkt me inderdaad fijn om mee te nemen, zo n stick.
groet
-
XM juli 19, 2013 (19:40)
wellicht kan men, als aanvulling op de zonnecreme dit slikken?:
Astaxanthine?
-
Maaike juni 20, 2013 (19:23)
Beste Jetske,
Ik heb een algemene vraag over huidverzorging. Ik ben aan het overwegen om de Visapure van Philips te kopen, het is een electronische gezichtsreinigingsborstel. Zij geven aan dat je het 2x per dag kan gebruiken. Zou jij het aanraden om zoiets te kopen, het is best prijzig en ik ben bang dat 2x per dag toch een beetje teveel is voor mijn huid? Ik heb overigens geen probleemhuid maar een normale tot gecombineerde huid. Alvast dank voor je advies!
-
Bernadette juni 17, 2013 (16:29)
Dankjewel Jetske voor jouw werk!
Je site is goud waard, ik ben helemaal in mijn nopjes met de betaalbare Suncover (supersamenstelling, deze smeert prettig & heeft een hele frisse vanille-geur, en wat een coole verpakking :)), wat een geweldig initiatief van de Sunwiser campagne en hoe je in je blogs ogenschijnlijk eenvoudige zaken aankaart als het feit dat sommige Nederlandse parken geen schaduw hebben, en in je boek lees ik op dit moment bijna dagelijks! Ik heb een aantal producten gevonden die op basis van de kennis die ik nu heb door o.a. jouw werk en dat van Paula Begoun, goed zouden moeten zijn, dus ik mail je graag productnamen en INCI toe!
Hartelijke groet & keep up the good work!
-
Anne G. juni 16, 2013 (18:16)
@Paulette Koek: Als je make-up gebruikt waar veel alcohol, parfum of andere onaangename stoffen inzit gebruikt heeft dat ook effect op je huid.
Wil je een gezonde huid dan zal je zowel je verzorging als je make-up moeten aanpassen.
-
Daphne juni 16, 2013 (13:54)
@ Ralf Wat een nuttige toevoeging aan het artikel van Jetske! Hopelijk wil Jetske er inderdaad ook inhoudelijk op ingaan, zoals jij ook vraagt, Ralf.
-
Paulette Koek juni 15, 2013 (21:52)
Beste Jetske,
Sinds een paar dagen lees ik veel over uncover skincare. Ben 57 jaar en mijn huid gaat er snel op achteruit. Daar wil ik iets aan doen en ben erg positief over alles wat ik lees over jouw producten. Je oproep qua zonnebescherming daarcsta ik helemaal achter en zal dit vanaf nu ook beslist doen. Een heel andere vraag. Kies je ook bewust make-up producten enzo ja waar gaat je voorkeur naar uit? Of zeg je huidverzorging is nr 1 en qua make-up maakt het niet uit. Wel mijn complimenten voor je uiterlijk. Ik wil graag weten met welke merken qua make-up je werkt. Dank en groetjes, Paulette
-
Ralf juni 11, 2013 (22:33)
Jetske, goed dat je het belang van vitamine D benadrukt en niet enkel focust op het vermijden van de zon. Eigenlijk zou iedere Nederlander een vitamine D supplement moeten nemen, zeker mensen die weinig buiten komen of mensen die zichzelf goed insmeren met een hoge SPF. Dagelijks 4000 IU zou geen kwaad kunnen volgens het Institute of Medicine, en zelfs tot 10000 IU is er niet veel bewijs dat het schadelijk is. Het Linus Pauling Institute raadt daarom 2000 IU per dag aan voor volwassenen en de Harvard Public School of Health zit op dezelfde lijn. Daarmee zou de vitamine D spiegel een behoorlijke boost krijgen en je blijft ermee nog steeds ruim binnen de veilige marges. Nog lager kan uiteraard ook, maar ik las ergens dat een supplement onder de 2000 IU niet veel doet met de vitamine D spiegel. Schijnt bijna nutteloos te zijn.
En het lijkt erop dat vitamine D ook goed is voor de huid. Het lichaam heeft vitamine D nodig om bepaalde antibacteriële cathelicidinen en defensinen aan te maken [“Vitamin D regulation of cathelicidin in the skin: toward a renaissance of vitamin D in dermatology?”] [“Vitamin D3, Defensins, and Infection”] en die stoffen hebben o.a. weer een gunstige invloed op allerlei huidaandoeningen [“Administration of oral vitamin D induces cathelicidin production in atopic individuals”] [“Defensins and acne”] Ook zou vitamine D helpen bij een droge huid [“Assessing the relationship between vitamin D3 and stratum corneum hydration for the treatment of xerotic skin”] En als dat nog niet genoeg is, dan zou het hebben van een gezonde vitamine D spiegel ook nog eens veroudering vertragen, waaronder dus waarschijnlijk van de huid, al is dit natuurlijk allemaal zeer speculatief [“Higher serum vitamin D concentrations are associated with longer leukocyte telomere length in women”]
Ik weet niet in hoeverre dit soort onderzoeken serieus te nemen zijn. Misschien zijn ze slecht van opzet of te kleinschalig, dat kan ik als leek niet goed beoordelen. Maar ze lijken me niet helemaal uit de lucht gegrepen, want het is immers bekend dat vitamine D crèmes kunnen helpen bij huidaandoeningen. Zie bijvoorbeeld Calcipotriol.
Wat denk jij hiervan, Jetske? Zou vitamine D ooit een rol kunnen gaan spelen in de cosmetica, net zoals B-vitamines, vitamine A, vitamine C en vitamine E al een rol spelen? Misschien in een moisturizer?
-
Daphne juni 11, 2013 (09:00)
@ Petra
Matrixyl dus als antirimpelingrediënt in een crème, Petra …
-
Anne G. juni 8, 2013 (16:32)
@Rose
zelfs als je niet naar buiten gaat, UVA stralen komen door de ramen naar binnen. Dus als je huidveroudering wil tegen gaan (of wil “uitstellen”) moet je dus ELKE dag een spf smeren, zelfs als je binnen zit. Ik zelf smeer alleen spf bij als het zonnig is of als in de winter mijn huid wel een beetje wat extra kan gebruiken (dan gebruik ik een dagcreme met een spf en dat smeer ik dan op de terugweg in de trein, je krijgt misschien rare blikken maar ik zit er niet mee).
-
Jolanda juni 7, 2013 (21:20)
Hoi Jetske,
In je productadvies heb je meerdere producten van de body shop van de lijn aloe gentle genoemd. Nu zag ik bij hen op de site ook een aloe gentle exfoliator (gezichtsscrub met aloe vera).
Is dit ook een goed product om te gebruiken? Ik zal de ingredientenlijst erbij plakken.
Aqua (water), Aloe barbadensis (aloë-veragel), Pentylene Glycol, Caprylic/Capric Triglyceride, Glyceryl Stearate Citrate, Solum Diatomeae (Diatomaceous Earth), Butylene Glycol, Glycerin (glycerine), Glyceryl Stearate, Cetearyl Alcohol, Sorbitol, Hydrogenated Coco-Glycerides, Isononyl Isononanoate, Jojoba Esters, Myristyl Myristate, Hydroxyethylcellulose, Acrylates/C10-30 Alkyl Acrylate Crosspolymer, Xanthan Gum.
alvast bedankt voor je reactie! Groetjes, Jolanda
-
Rose juni 7, 2013 (19:26)
Beste Jetske,
Ten eerste, wat is dit een fijne blogpost ! Erg nuttig!
Ten tweede, wilde ik u wat vragen, ik heb namelijk een getinte huid, en smeer mijn huid elke ochtend goed in met spf 25,
mijn schooldagen zijn meestal van 8.15 tot 17 u, en in deze tijd kom ik geloof ik maar maximaal een half uur buiten, nu vroeg ik mij af
of het nodig is om mij halverwege de dag nog een keer in te smeren, aangezien ik bijna niet naar buiten ga, en ik ook niet echt de zonnebrand er af zweet. Wat zou u mij aanraden?
Bij voobaat onzettend bedankt!
M.v.g.
Rose
-
Annet juni 6, 2013 (10:01)
Beste Jetske,
Ik gebruik de Anthelios XL 50+ stick van La Roche-Posay om overdag snel nog wat zonnebrand aan te brengen als ik naar buiten ga. Dit zijn de ingredienten:
RICINUS COMMUNIS / CASTOR SEED OIL
ISOPROPYL PALMITATE
POLYETHYLENE
OCTOCRYLENE
ISOHEXADECANE
TITANIUM DIOXIDE
OZOKERITE
BUTYL METHOXYDIBENZOYLMETHANE
DROMETRIZOLE TRISILOXANE
THEOBROMA CACAO / COCOA SEED BUTTER
BUTYROSPERMUM PARKII / SHEA BUTTER
DIMETHICONE
GLYCINE SOJA / SOYBEAN OIL
TOCOPHEROL
Nu heb ik hier 2 vragen bij: 1) Is een stick een goed alternatief voor creme? Het is namelijk een stuk makkelijker in het gebruik onderweg. 2) Zijn de ingredienten in de stick afdoende?
Alvast bedankt.
Mvg,
Annet.