Wat veroorzaakt acne?
Wie dacht dat puistjes alleen aan pubers zijn voorbehouden, komt bedrogen uit. Ook op latere leeftijd kan je acne krijgen. En dat is behoorlijk vervelend. De ene vorm acne is de andere niet, en ook kunnen de oorzaken van acne uiteenlopend zijn. Wat veroorzaakt acne nou precies? En hoe behandel je de huid met onzuiverheden en ontstekingen?
Verschillende soorten acne
We noemen pukkeltjes en puistjes ook wel ‘acne’. Maar acne is er in verschillende vormen. De meest voorkomende vormen van acne zijn:
- Acne vulgaris. Deze vorm komt het vaakst voor en heeft als kenmerken mee-eters, rode pukkels, puskopjes en (diepere) ontstekingen.
- Acne comedonica. Geen rode pukkels en ontstekingen, maar alleen zwarte mee-eters en onderhuidse witte bultjes.
- Acne tarda. Komt veelal voor bij volwassenen en uit zich in ontstekingen en mee-eters rondom voornamelijk de mond, kin en kaaklijn.
- Acne conglobata. Ernstige vorm van acne met diepe, grote ontstekingen die vaak pijnlijk zijn. Op de huid zijn grote puskoppen en cysten te zien. Dit type acne kan het beste met medicatie worden aangepakt.
Hoe ontstaat acne?
Een puistje – of het nou een zwarte mee-eter is, een rood bultje is of een witte puskop is – ontstaat na een ontstekingsreactie van de haarzakjes en talgklieren. Maar waardóór treedt die ontstekingsreactie op? De oorzaken zijn nogal uiteenlopend. In de meeste gevallen is er sprake van een overmatige talgproductie. In de puberteit en door hormonale schommelingen maak je meer mannelijke hormonen (androgenen) aan, waardoor de talgproductie omhoog schiet. Zeker wanneer dode huidcellen zich ophopen, wordt de afvoer van de talgklieren belemmerd en krijg je sneller last van ontstekingen. Ook kan een toename van keratine in de haarfollikels leiden tot verstopping van de poriën en dus pukkeltjes én speelt de aanwezigheid van de bacterie C. acnes een rol. Waarom de één wel en een ander amper tot niet met deze ontstekingsreacties te maken krijgt en dus gevoelig voor acne is, heeft te maken met onder andere genetische aanleg, hormonen, voeding, medicijngebruik en externe factoren, zoals het gebruik van verkeerde cosmetica.
Het effect van voeding op acne
Wat je in je mond stopt, heeft effect op je huid. Dat geldt ook voor het ontstaan van acne. Verschillende onderzoeken toonden eerder al het verband tussen melkproducten en acne aan. Melk, maar ook yoghurt, kwark en andere zuivelhoudende voeding, bevat hormoonachtige stoffen die voor een verhoogde talgproductie kunnen zorgen. Dit geldt overigens ook voor whey-eiwitten, zoals je die nu veel in sportsupplementen vindt. Ook veel suiker kan bijdragen aan het ontstaan van acne. Een suikerpiek in je bloed zorgt voor een verhoogde insulineaanmaak. En insuline is op z’n beurt weer verantwoordelijk voor de productie van androgenen, waardoor de talgproductie overactief wordt. Natuurlijk hoef je suiker en zuivel niet volledig te vermijden, maar als je gevoelig bent voor acne is het verstandig de inname ervan te beperken.
Wat je wél op het menu kan zetten voor een gezonde, gladde huid? Omega 3-vetzuren, veel groenten en fruit en vitamine D. In dit artikel lees je meer over de relatie tussen voeding en acne.
De behandeling van acne: wat werkt?
Om de huid met acne te kalmeren en de puistjes de kop in te drukken, zijn er verschillende ingrediënten in huidverzorgingsproducten die kunnen helpen. Bij milde tot matige acne kan je eens kijken naar:
- Salicylzuur. Een fijn ingrediënt voor de gevoelige en onrustige huid. Is in vet oplosbaar, dringt tot diep in de poriën door en is heel goed in het oplossen van een teveel aan talg. Hierdoor kan het de huid met puistjes kalmeren. In mijn Exfoliant vind je 1% salicylzuur. Ook heb ik een Exfoliant met 2% salicylzuur met azelaïnezuur. Azelaïnezuur verwijdert een teveel aan talg en zuivert de huid van bacteriën die acne veroorzaken.
- Retinoïden (zoals adapaleen, tretinoïne). Deze ingrediënten uit de vitamine A-familie helpen bij verstopte poriën en een grove huidstructuur. Ook remmen retinoïden de verhoorning van de poriën, waardoor deze minder snel verstopt raken. Extra pluspunt: retinoïden zijn effectief bij pigmentatie en littekens. Een vorm van retinoïden vind je in mijn Vitamin A Serum, dat niet alleen krachtig werkt tegen huidveroudering, maar ook effectief is bij verstopte poriën.
- Benzoylperoxide. Wist je dat dit stofje al meer dan 40 jaar met succes wordt ingezet tegen acne? Benzoylperoxide is zonder recept verkrijgbaar bij de apotheek en staat erom bekend de bacteriën die acne veroorzaken te doden. Benzoylperoxide is nóg effectiever in combinatie met retinoïden.
- Azelaïnezuur. Een antibacterieel, anti-inflammatoir ingrediënt dat de huid kalmeert en minder rood maakt. Ik heb het verwerkt in mijn Azelaic Acid Serum, speciaal voor de onrustige huid. In dit artikel lees je nog meer over de werking van azelaïnezuur voor de acnehuid.
- Clascoteron. Een relatief nieuw onderzocht ingrediënt dat effectief is bij hormonale acne. Clascoteron bindt zich aan de mannelijke hormonen in de huid, waardoor deze zich niet aan de talgklieren kunnen hechten. Het ingrediënt remt de talgproductie en vermindert ontstekingen. Een studie uit 2020 laat zien dat 1% clascoteroncrème tot een significant behandelsucces leidde..
Medicatie tegen acne
Is de acne hardnekkig en heb je alles al geprobeerd? Dan is de stap naar een meer medische oplossing niet zo gek. Zeker bij heftige vormen van acne kan medicatie of een specialistische behandeling effectief – en soms zelfs de enige optie – zijn.
- Antibiotica. Een antibioticacrème is erop gericht de C. acnes-bacterie aan te pakken. Voor je gezondheid is een laaggedoseerde antibiotica het beste. Deze gaan niet door het hele lichaam en heeft daardoor ook geen effect op de darmen en het microbioom van de huid.
- Spironolacton. Dit is van oorsprong een kaliumsparend plasmiddel dat wordt voorgeschreven bij verschillende medische aandoeningen. Uit onderzoek is echter gebleken dat het middel ook de talgproductie effectief kan verminderen door de werking van androgenen (mannelijke hormonen) te remmen. Hierdoor is spironolacton een interessante behandelmogelijkheid voor vrouwen met acne, vooral wanneer behandelingen met retinoïden onvoldoende effect hebben.
- Isotretinoïne. Op recept verkrijgbaar en krachtig bij ernstige vormen van acne. De acne kan in de eerste paar weken erger worden, maar daarna zouden de klachten moeten afnemen. Isotretinoïne remt de talgproductie en werkt tegen de aanwezigheid van C. acnes op de huid.
Welke huidverzorgingsroutine is effectief bij acne?
De huid met acne is per definitie gevoelig. Pak het daarom extra mild aan. Ga niet te hard en agressief reinigen, maar kies voor een zachte cleanser die de poriën zuivert. Scrub de huid niet. Dode huidcellen raak je kwijt door een exfoliant met salicylzuur aan je routine toe te voegen. Vóór je (vetvrije) dag- of nachtcrème breng je een serum aan met bijvoorbeeld azelaïnezuur, een ingrediënt dat kalmerend en zuiverend werkt. Kies tot slot voor een niet-comedogene crème met hydraterende, kalmerende ingrediënten, zoals zoethoutwortelextract. Mijn Moisturizer voor de normale tot vette huid is mild genoeg voor de gevoelige huid met ontstekingen en bevat ingrediënten die de rode, onrustige huid kalmeren. En tot slot: ga liever niet pulken en knijpen – dat kan de boel verergeren en voor nare littekentjes zorgen.
Wil je meer lezen over de verzorging van de huid met acne? Een uitgebreid huidadvies vind je hier.