Zwangerschap en de huid
Kennen jullie dat sprookje van die zwangere vrouw met een never-looked-better, gezonde, stralende en egale huid. Ik kwam zelf voor in een ander verhaal; ik was die aanstaande moeder met een vlekkerige, onrustige en overgevoelige huid.
En tot mijn grote frustratie duurde het ook na de geboorte van mijn kindjes nog maanden voordat ik weer in de spiegel naar een stralend velletje kon kijken. Zwangerschap doet niet alleen heel veel met je lichaam maar ook met je huid. Dat komt door die enorme hormoonschommelingen. Mensen met huidproblemen krijgen soms tijdens de zwangerschap een prachtige huid, maar heel veel mensen krijgen juist ook een onrustige huid en ineens weer last van puistjes.
Hoe je huid verandert
Een pregnancy glow
Tijdens de zwangerschap neemt de hoeveelheid bloed in je huid toe. Bij sommige vrouwen resulteert dit in een prachtige blos, bij andere met minder gunstig gezinde bloedvaten in rode vlekken. Tot overmaat van ramp ontstaan er bij die vrouwen vaak kleine rode sterretjes in het gezicht (spider neavi) en soms zelfs couperose. Die zichtbare bloedvaten zijn ook na de zwangerschap hardnekkig, maar je kunt ze dan wel met behulp van laserlicht laten weghalen.
Meer pigment
Onder invloed van hormonen (oestrogeen en progesteron) gaan pigmentcellen extra pigment produceren. Hierdoor zullen bestaande pigmentvlekken en sproeten wat donkerder worden. Na de zwangerschap zal dit weer wegtrekken. Doordat sommige cellen meer pigment produceren dan andere kunnen er ook nieuwe pigmentvlekken ontstaan. Je ziet ze vooral op het voorhoofd, op de wangen, onder de ogen en rondom de mond (sommige vrouwen krijgen een snorretje). Dit wordt ook wel zwangerschapsmasker of melasma genoemd. Mensen die de pil slikken (de Diane-35 is berucht) zijn er misschien al mee bekend. Vrijwel het enige wat je kunt doen om deze ellende te voorkomen is je huid extreem goed tegen de zon beschermen. Als je niet zwanger bent kun je tegen de vlekken een crème met hydroquinone gebruiken, maar die moet je nu laten staan. Van de cosmetische ingrediënten niacinamide, vitamine C en zoethoutwortel is ook bekend dat ze oppervlakkig pigment wat kunnen oplichten, deze stoffen zijn wel veilig tijdens de zwangerschap te gebruiken. Helaas bevatten heel veel crèmes te lage concentraties om werkzaam te kunnen zijn dus check goed de ingrediëntenlijst voordat je wat koopt. Deze stoffen moeten in het eerste deel van ingrediëntenlijst vermeld staan.
Puistjes
Hoewel de lucky few door een verhoogde talgproductie een mooie glans op de huid krijgt, ontstaan er bij minder gelukkigen verstopte poriën en puistjes. Was je net zo blij dat je van je puberteitsacne af was, krijg je er weer zwangerschapsacne voor terug. Hoewel je als je zwanger bent niet alles kunt gebruiken kun je toch best veel doen om de schade te beperken. Gebruik in ieder geval milde producten. Een huid met acne is per definitie een gevoelige huid en deze wil je zo min mogelijk beschadigen. Ga ook niet scrubben, daar ontstaan geheid problemen door. Er zijn een aantal ‘smeerseltjes’ die acne kunnen verminderen. Van vitamine C, zoethoutwortel en niacinamide is bekend dat ze werken tegen acne en ze zijn bovendien veilig tijdens de zwangerschap. Ook exfoliërende producten met een lagere concentratie glycolzuur (onder de 10%) of salicylzuur (onder de 2%) of een bacteriedodende crème met 2.5% benzoylperoxide helpen vaak. Gebruik tijdens je zwangerschap (en borstvoeding) in ieder geval geen vitamine A zuur! Als je erg veel last hebt kan je huisarts je antibioticacrèmes zoals erythromycin, clindamycin, azelaic acid en metrodinazole voorschrijven. Azelaic acid heeft ook als bijkomend voordeel dat het pigmentproblemen verbetert. Wanneer je acne niet vermindert met de bovenstaande crèmes is orale medicatie een mogelijkheid. Dit is zeker niet de eerste keuze als behandelmethode voor zwangere vrouwen maar er zijn wel drie antibiotica’s die veilig zijn bevonden om tijdens de zwangerschap te gebruiken. Dit zijn namelijk azithromycin, cephalexin en erythromycin.
Jeuk
Veel zwangere vrouwen krijgen last van jeuk. Dit komt deels doordat de huid oprekt en soms wat droog is, maar ook doordat de lever wat meer moeite heeft galzuren af te voeren. Deze galzuren die vervolgens in je bloed terecht komen kunnen zenuwuiteinden prikkelen. Door de huid van je lichaam goed te hydrateren en soepel te houden kan je de jeuk een beetje binnen de perken houden. Hiervoor kan je een neutrale bodylotion (ongeparfumeerd) of zuivere jojobaolie gebruiken. Houdt de jeuk aan en is het moeilijk te verdragen neem dan contact op met je arts. Hij kan controleren of je geen last hebt van zwangerschapsscholestase.
Striae
Een ander probleem tijdens de zwangerschap zijn striae, van die zwangerschapstrepen. Hoe jonger je bent tijdens je zwangerschap, hoe groter het risico hierop. Je kunt door je huid goed soepel te houden met een hydraterende crème de kans op striae iets verkleinen. Als je ze eenmaal hebt kun je er helaas niets zoveel meer aan doen.
Zonbescherming
Tot slot nog even een woord over zonbescherming. Gezien de kans op vervelende en hardnekkige huidvlekken tijdens je zwangerschap is het extra belangrijk dat je je huid beschermt tegen de zon. Dit kan met hoedjes, zonnebrillen, kleding en zonnebrandcrème. Vermijd zeker tijdens de zwangerschap zonnebrandproducten in sprayvorm en laat producten met oxybenzone (benzophenon 3) in het schap staan! Producten met Tinosorb of zink/titaniumdioxide zijn nu het veiligst… Let er verder op dat je genoeg vitamine D binnen krijgt. Neem een vitaminesupplement om zeker te zijn dat je geen tekort oploopt (overigens ook te adviseren als je niet zwanger bent). Een te laag vitamine D gehalte geeft namelijk een groter risico op vervelende zwangerschapscomplicaties zoals een laag geboortegewicht van je baby, pre- eclampsie of suikerziekte.
Groetjes, Jetske
(Dr. Jetske Ultee- onderzoeksarts cosmetische dermatologie)
Lees ook de blogs:
Couperose
Verschillende soorten pigment
Hydroquinone
Over puistjes, pukkels en acne
Het verwijderen van dode huidcellen. Een exfoliant of scrub?
Vitamine C
Niacinamide
Oxybenzone
Vitamine D
31 Reacties
↓Klik om reacties te tonen-
Julia december 4, 2015 (00:14)
Hi Jetske,
Ik heb tijdens mijn zwangerschap last van puistjes. Wat kan ik (nu of na de bevalling) het beste doen tegen de paars/rode vlekjes van de littekens?
Bedankt alvast!
-
Jetske januari 8, 2016 (13:30)
Beste Julia,
Allereerst gefeliciteerd met je zwangerschap! Ik zou je in ieder geval willen adviseren dagelijks een zonnebrandcrème te gebruiken. Anders bestaat de kans dat er pigmentvlekken ontstaan bij de puistjes. Bij de paars/rode vlekjes is je huid aan het herstellen. De roodheid zou je wat kunnen verminderen door een kalmerend ingrediënt te gebruiken (in een crème) zoals niacinamide of zoethoutwortelextract. Ook is een exfoliant met salicylzuur erg geschikt. Het verwijdert op een milde manier dode huidcellen, komt in de porie en houdt deze schoon. Verder werkt het ontstekingsremmend. Je zou dit ook kunnen combineren met het gebruik van benzoylperoxide.
Groetjes Jetske
-
-
Katleen mei 21, 2015 (10:22)
Hallo Jetske,
Na mijn zwangerschap heb ik er naast mijn prachtige zoon ook enkele pigmentvlekken in het gezicht bijgekregen.
Ik ben fan van jouw producten maar ik heb me nu toch in de apotheek een nieuw product laten aansmeren, letterlijk en figuurlijk dan… Na drie maanden gebruik, s morgens en s avonds, zouden de pigmentvlekken moeten verdwenen zijn. Ik heb er dan ook meteen een dagcrème met zonnefactor 50 bij gekocht… Denk jij dat dit serum werkelijk een laserbehandeling kan vervangen? Naar mijn gevoel niet… Hieronder de ingrediëntenlijst. Ik moet nuu ook wel vermelden dat mijn pigmentvlekken nu ook wel weer niet zo zichtbaar en talrijk zijn.
Ik nu opnieuw zwanger. Mag ik al jouw producten blijven gebruiken tijdens de zwangerschap? Ik vermoed van wel? Wat raad jij aan?
Groetjes,
een fan uit Vlaanderen 😉
Caudalie Vinoperfect Serum (is helaas niet luchtdicht verpakt):
AQUA (WATER), BUTYLENE GLYCOL, GLYCERIN*, SQUALANE*, TOCOPHERYL ACETATE*, CETEARETH-20, PALMITOYL GRAPEVINE SHOOT EXTRACT*, GLYCERYL STEARATE SE *, BISABOLOL*, PARFUM (FRAGRANCE), CAPRYLYL GLYCOL, ACRYLATES/C10-30 ALKYL ACRYLATE CROSSPOLYMER, POTASSIUM SORBATE, XANTHAN GUM, CARBOMER, SODIUM HYDROXIDE, SODIUM PHYTATE** Origine végétale
Caudalie Soleil Divin Gelaatsverzorging Anti-Age SPF50:
AQUA (WATER), OCTOCRYLENE, DICAPRYLYL CARBONATE*, ETHYLHEXYL SALICYLATE (OCTISALATE), PHENYLBENZIMIDAZOLE SULFONIC ACID, BUTYL METHOXYDIBENZOYLMETHANE (AVOBENZONE), SUCROSE POLYSOYATE*, METHYLENE BIS-BENZOTRIAZOLYL TETRAMETHYLBUTYLPHENOL, GLYCERIN*, CAPRYLIC/CAPRIC TRIGLYCERIDE*, TROMETHAMINE, C20-22 ALKYL PHOSPHATE, C20-22 ALCOHOLS*, BIS-ETHYLHEXYLOXYPHENOL METHOXYPHENYL TRIAZINE, POTASSIUM CETYL PHOSPHATE, PARFUM (FRAGRANCE), TOCOPHERYL ACETATE*, DIMETHICONE, AMMONIUM ACRYLOYLDIMETHYLTAURATE/VP COPOLYMER, DECYL GLUCOSIDE*, XANTHAN GUM, CAPRYLYL GLYCOL, POTASSIUM SORBATE, POLYMETHYL METHACRYLATE, PALMITOYL GRAPE SEED EXTRACT*, SODIUM PHYTATE*, PROPYLENE GLYCOL, SODIUM CARBOXYMETHYL BETA-GLUCAN, TOCOPHEROL*, BENZYL SALICYLATE, LINALOOL, BUTYLPHENYL METHYLPROPIONAL, GERANIOL, CITRONELLOL, BENZYL BENZOATE. (084/094)*Origine v̩g̩tale РPlant origin
-
Jetske oktober 15, 2015 (14:30)
Beste Katleen,
Wat vervelend dat je er pigmentvlekken bijgekregen hebt! Het zou kunnen gaan om melasma. Allereerst is het belangrijk een zonnebrandcrème te gebruiken: pigmentvlekken verergeren namelijk door UV-straling. Breng voldoende aan op je gezicht (een halve theelepel) en herhaal dit elke twee uur.
Op basis van de ingrediënten zullen de producten die je noemt niet veel doen aan je bestaande pigmentvlekken. Vitamine C en niacinamide zijn ingrediënten die pigmentvlekken kunnen verminderen, maar die vind ik niet terug. Verder bevatten de producten parfum (nummer één allergeen) en geurstoffen. Deze ingrediënten kunnen in combinatie met de zon vervelende vlekken op je huid veroorzaken.
De producten van Uncover Skincare mag je tijdens de zwangerschap blijven gebruiken. De moisturizer bevat o.a. vitamine C en niacinamide. Geniet verder van je zwangerschap!Groetjes Jetske
-
-
Emma april 13, 2015 (16:55)
Hallo Jetske,
Ik heb al een tijd lang last van pigmentvlekken in het gezicht, namelijk melasma. Ik doe er alles aan om me goed te beschermen. Nog steeds ben ik op zoek naar de meest geschikte zonnecrème. (de éne glimt heel erg, de andere geeft me een wit hoofd.) Ik heb onlangs al een aantal producten van jou besteld (toner, exfoliant en moisturizer). Zou de zonnecreme SPF30 met Tinosorb ook aan te raden zijn voor melasma? Graag hoor ik jouw advies en ben alvast benieuwd naar wat de bestelde producten met m n huid gaan doen.
-
Jetske juni 29, 2015 (12:15)
Beste Emma,
Je zou deze zonnebrandcrème zeker kunnen gebruiken. Je zou een sample aan kunnen vragen van dit product via de website http://www.uncover-skincare.nl.
Groetjes Jetske
-
-
Emma april 13, 2015 (16:55)
Hallo Jetske,
Ik heb al een tijd lang last van pigmentvlekken in het gezicht, namelijk melasma. Ik doe er alles aan om me goed te beschermen. Nog steeds ben ik op zoek naar de meest geschikte zonnecrème. (de éne glimt heel erg, de andere geeft me een wit hoofd.) Ik heb onlangs al een aantal producten van jou besteld (toner, exfoliant en moisturizer). Zou de zonnecreme SPF30 met Tinosorb ook aan te raden zijn voor melasma? Graag hoor ik jouw advies en ben alvast benieuwd naar wat de bestelde producten met m n huid gaan doen.
-
Barbara april 10, 2015 (19:38)
Beste jetske,
Heb je een suggestie voor een zonnebrand crème voor mijn lichaam die ik kan gebruiken, spf 30 of 50?
Alvast hartelijk bedankt!
-
Jetske juni 29, 2015 (12:00)
Beste Barbara,
Zeker, je kunt op mijn blog een aantal voorbeelden vinden: http://jetskeultee.nl/productadvies/obj7777314.
Groetjes Jetske
-
-
Linda januari 20, 2015 (10:28)
Al tijdens de eerste weken van mijn zwangerschap kreeg ik ineens last van mijn huid, bultjes gevuld met vocht, die zowel pijnlijk, jeukend en erg ontsierend waren (want erg rood) inmiddels is mijn zoontje 9 maanden en blijkt het dus Rosacea te zijn. Kan het dus zijn dat hormonen een rol spelen bij het ontstaan van Rosacea? Ik heb de stille hoop dat als de hormonen storm in mijn lijf gaat liggen het minder gaat worden.
-
Jetske maart 30, 2015 (14:45)
Beste Linda,
Wat vervelend dat je zo n last hebt van je huid. Er zijn veel verschillende factoren die rosacea kunnen triggeren of verergeren. Hormonen kunnen er ook mee te maken hebben. Op de volgende blogs kan je meer lezen over dit onderwerp:
https://www.dr-jetskeultee.nl/het-behandelen-van-rosacea/obj7777342
https://www.dr-jetskeultee.nl/een-beetje-goed-nieuws-voor-mensen-met-rosacea/obj7777423
https://www.dr-jetskeultee.nl/nieuws-over-rosacea/obj7777536Groetjes Jetske
-
-
Jacqueline januari 11, 2015 (09:53)
Beste dokter Jetske,
Ik ben 30 en heb sinds mijn 23e acné, waarvoor ik behandeling heb en producten gebruik. Ik ben momenteel 8 weken zwanger en ik gebruik Zo medical oilacleanse. Nu zei mijn behandelaarster dat ik dat tijdens mijn zwangerschap wel gewoon kon gebruiken omdat de concentratie salicylzuur die erin zit heel laag is. Toch lees ik op internet e.e.a. en maak me nu toch zorgen of dit wel veilig is (zeker in deze fase van mijn zwangerschap) ook omdat er Polyetheen in zit…. Kunt u mij adviseren want ik ben nu erg bezorgd. Al vanaf het begin van mijn zwangerschap gebruik ik dit product 2-dagelijks. Sinds 7 weken zwangerschap ben ik gestopt met de volgende producten: Obagi Cenziderm MD therapeutic lotion, Zo medical c-bright 10% vitamine C serum, Zo medical Cebatrol oil control pads. Kan ik nu schade hebben toegebracht?
M.v.g. Jacqueline
-
Jetske maart 30, 2015 (14:30)
Beste Jacqueline,
Tijdens de zwangerschap kan je een product met 1-2% salicylzuur blijven gebruiken. Ik weet helaas niet welk product jij gebruikt. Zou je de ingrediëntenlijst van het product kunnen doorsturen?
Groetjes Jetske
-
-
isabelle december 13, 2014 (22:16)
Hej
Kan je enkele goede anti striemen crèmes aanbevelen?
Alvast erg bedankt!
Groetjes
Isabelle
-
Jetske januari 29, 2015 (16:30)
Beste Isabelle,
Ik zou je willen adviseren mijn volgende blog te lezen: https://www.dr-jetskeultee.nl/striae/obj10576450.
Groetjes Jetske
-
-
mama026 juli 1, 2014 (15:04)
Toch blijft het vreemd wat hormonen kunnen doen,
ik ben 26 jaar en had onwijs lang last van een hele onrustige huid met name rondom mijn mond/kind.
Sinds de zwangerschap en geboorte van mijn dochter 7 maanden geleden is mijn huid nog nooit zo rustig en goed geweest….
-
Jetske juli 9, 2014 (17:01)
helemaal waar! Jij straalde en straalt nog steeds dus 🙂
-
-
Yvonne juni 23, 2014 (13:32)
Beste Jetske,
Een paar geleden is er bij mij rosacea geconstateerd. Gelukkig een lichte vorm maar wel gepaard gaande met pukkels op mijn kaaklijn en af en toe op mijn wangen. Nou gebruik ik al een tijd de pil diane 35 en moet ik zeggen dat de pukkels aanzienlijk minder zijn. Nou las ik dat de diane pil ervoor zorgt dat je huid droger wordt is dat tevens ook slechter voor mijn huid?
Groetjes Yvonne.
-
Jetske juli 11, 2014 (17:55)
Beste Yvonne,
Fijn dat de pukkels minder worden, wellicht heb je een combinatie van acne en rosacea. De diane pil onderdrukt namelijk het mannelijke hormoon in ons lichaam wat (als het te actief is) kan zorgen voor een toename van talgproductie wat weer tot acne kan leiden. Dus doordat dit onderdrukt wordt krijg je ook automatisch een drogere huid omdat je minder talgproductie hebt. Heel belangrijk dus om je huidverzorging aan te passen dan. En mocht je merken dat er bepaalde bultjes toch niet weggaan zou je kunnen vragen aan je huisarts of je een recept mag voor metronidazolcrème. Dat wil vaak nog wel helpen tegen de bultjes die echt van rosacea komen. Samen met een hele milde huidverzorging (wat heel belangrijk is bij acne en rosacea) zal je het allemaal aardig onder controle houden denk ik zo! Mocht je nog meer advies of vragen hebben kun je me altijd mailen of nog een berichtje op de blog sturen. Groetjes, Jetske
-
-
Marrie juni 1, 2014 (18:47)
Op de Suncover lichaam en gezicht staat dat er geen parfum inzit. Toch ruikt het best lekker naar vanille, hoe kan dat?
-
Jetske juni 23, 2014 (11:38)
Beste Marrie,
Dit komt omdat het product vanillin bevat. Geen parfum of geurstoffen maar toch een lekker geurtje :-)! Dit ingrediënt beschermt overigens ook tegen zonschade…
Groetjes Jetske
-
-
G. Pauw mei 31, 2014 (21:41)
Hi Jetske, ik ben eigenlijk wel benieuwd welke jojoba olie jij aanraadt? Lijkt me erg fijn om te gaan smeren. Hoop wat van je te horen. Hartelijke groet, Geertje
-
Jetske juni 23, 2014 (11:35)
Beste G. Pauw,
Poeh, daar vraag je me wat! Gebruik in ieder geval 100% pure jojoba olie! Ik laat het leveren uit Amerika, maar je kan het ook gewoon in de reformzaak kopen.
Groetjes Jetske
-
-
Mirjam mei 27, 2014 (22:24)
Das grappig, dit artikel, net nu ik zwanger ben en gezegend ben met een vettig hoofd :-(. Omdat ik nu zwanger ben heb ik helaas veel last van puistjes. Deze etters heb ik vorig jaar met heel veel geduld onder controle gekregen door een sober huidregime en jouw goede adviezen. Nu baalde ik dus dat ze weer verschenen. Omdat de salicylzuur niet afdoende werkt de benzoylperoxide weer gaan gebruiken. Ik meng deze met een beetje dagcreme omdat mijn huid de 5% creme niet goed verdraagt ( rood, schilferig). Zijn er risico s verbonden aan het gebruik van benzoylperoxide tijdens de zwangerschap? Wordt deze bijvoorbeeld opgenomen door de huid en evt. bloedbaan? Ik wil graag een goede afweging maken voor mij, mijn gezondheid en dat van mijn kindje.
Hartelijke groet,
Mirjam
-
Jetske juni 23, 2014 (11:21)
Beste Mirjam,
Benzoylperoxide kan je tijdens de zwangerschap gebruiken. Een concentratie van 2,5% is vaak al voldoende, 5% heeft dezelfde werkzaamheid maar de kans op irritatie is wat groter. Je kunt anders je huisarts vragen een recept uit te schrijven mocht de apotheek geen 2,5% benzoylperoxide hebben.
Groetjes Jetske
-
-
Marielle mei 21, 2014 (19:26)
Hallo jetske ik had een vraag over gezichtszonnebrand.
Als je dus je gezichtszonnebrandcreme sterk gaat afpoederen verminderd dan de spf (omdat het misschien in de borstelhaartjes gaat kruipen)? En als je oil blot papers gebruikt (omdat de gezichtszonnecreme te vettig is) verminderd de spf dan ook? Ik hoop dat je snel antwoord geeft want met deze 2 vragen zit ik echt al heel lang.
Groetjes, Marielle
-
Jetske juni 4, 2014 (14:36)
Beste Marielle,
Als je met een borstel, na het aanbrengen van een zonnebrandcrème, over je gezicht gaat wrijven bestaat de kans dat je de crème meeneemt. Als je de poeder licht deppend aanbrengt is de kans hierop minder groot. Met oil blot kan je ook wat crème meenemen. Ook worden zonfilters minder werkzaam als ze in contact komen met vocht (bijv. zweten of zwemmen).
Groetjes Jetske
-
-
ha mei 15, 2014 (20:28)
3 weken gelden ben ik bevallen van een prachtige dochter. Alleen het de zwangerschap mij een zwangerschapsmasker bezorgd. Ik wist dat ik hier gevoelig voor was. Van de pil haar ik al wat pigmentvlekken opgelopen. Ik ben dus uit de zoon gebleven en heb constant om de 2 uur gesmeerd met fysische filters factor 30 en in het voorjaar factor 50. Ook al kwam ik niet in de zon, droeg ik een zonnebril, smeerde ik me overdreven in…. Het heeft niet geholpen. Onder mijn ogen bevinden zich nu bruine vlekken. Iedereen denkt dat Ik constant moe ben. Jetske wat raad jij aan? Zal ik nu al beginnen met een triple creme hydrochinon of pas in het najaar om eerst te kijken wat mn huid zelf doet na het ontzwangeren? Ben alleen zo bang dat het deze zomer nog zoveel erger zal worden aangezien niets het kan tegenhouden. Heb echt alles geprobeerd…. uv pet, zonnebrand, uit zon blijven, pony geknipt, zonnebril, vit c serum 15%, toner met 4% niaciamide, azelainezuur …. graag jouw advies. Alvast bedankt.
-
Jetske juni 4, 2014 (14:12)
Beste Ha,
Allereerst natuurlijk gefeliciteerd met de geboorte van je dochter! Vervelend dat je die pigmentvlekken er ook bij hebt gekregen.. Je hebt je goed beschermd maar helaas zijn hormonale pigmentvlekken wat lastiger te behandelen. Ik zou je inderdaad willen adviseren voorlopig even te kijken hoe het gaat. Mocht je er over een tijdje nog last van hebben, dan zou je bijvoorbeeld kunnen kiezen voor hydroquinone. Succes!
Groetjes Jetske
-
-
Jenny mei 13, 2014 (21:06)
Ik kreeg vooral een drogere huid tijdens mijn zwangerschap. Vreemd genoeg had ik geen last van pigmentvlekken tijdens, maar na de zwangerschap. Misschien doordat ik de pil weer ging slikken.